2011-07-02, 12:50 PM
با اجازه از مدیران وکاربران سایت .مقالات اموزشی رو میذارم تا همه استفاده بکنن.
مقاله اول:
تنظیم تفنگ یا تیر عبارت است از تیراندازی آزمایشی با یک تفنگ ، برای تعیین میزان انحراف نقطه اصابت گلوله از خط نشانه و انجام تصحیحات لازم برای انطباق نقطه اصابت گلوله بر خط نشانه در مسافتی معین. به این عمل صفر کردن تفنگ نیز گفته می شود.
ابتدا باید بدانیم که هر تیراندازی ، باید تفنگش را خود تنظیم کند و کسی دیگر نمی تواند به طور دقیق این کار را برای وی انجام دهد. مهمترین دلیل این امر اختلافی است که در دید اشخاص وجود دارد ، تصویری از هدف که در چشم هر تیراندازی ایجاد می شود ، با تصویر آن در چشم اشخاص دیگر متفاوت است ، بجز در موارد بسیار نادر.
کته دیگری که در این مورد تاثیر دارد شیوه بغل گرفتن یا به شانه بردن و نگهداشتن تفنگ است که این نیز معمولا در مورد هر تیراندازی با سایر تیراندازان متفاوت است. اختلاف دیگر در گرفتن خط نشانه و نشانه روی است ، یک نفر خط نشانه را به زیر هدف می برد و دیگری به مرکز هدف نشانه می رود ، یکی خط نشانه را پر می گیرد و دیگری چنین نمی کند. البته اختلافاتی که بیان شد ، تنها هنگامی در نظر باشد و گرنه تفنگی که تنظیم شده باشد ، به هر حال برای دیگران هم قابل استفاده است کما اینکه شکاف درجه و نوک مگسک اغلب تفنگهای گلوله زنی شکاری کارخانه تنظیم و تثبیت شده است.
با این حال هر تیرانداز متوسطی می تواند ، با آن شکار بزرگی را در مسافت 100 تا 150 متری بزند. در مورد تفنگ های مجهز به دوربین به دلیل ویژگی های ذاتی دوربین های تفنگی این اختلافات به ویژه از لحاظ تفاوت تصویر هدف در چشم هر تیرانداز و اختلافات مریوط به نحوه نشانه روی و نشانه گیری تیراندازان مختلف ، به کمترین حد ممکن می رسد و تفنگ دوربین داری که بوسیله یک تیرانداز ماهر تنظیم شده باشد ، برای سایر تیراندازان ( بویژه کسانی که از نظر مهارت در تیراندازی در سطحی پائین تر از تنظیم کننده تفنگ باشند ) کاملا قابل استفاده است. حال باید دید تنظیم تفنگ در چه مواقعی لازم است؟
مسلما هنگامی که انسان تفنگ گلوله زنی جدیدی تهیه می کند ، باید با استفاده از نوع فشنگی که بیشتر مورد مصرف خواهد بود ، آن را دقیقا تنظیم کند. پس از تنظیم تفنگ با این نوع فشنگ ، چنانچه شکارچی در نظر دارد گهگاه از نوع دیگری از فشنگ نیز استفاده کند ، بهتر است بدون دستکاری دستگاه نشانه روی ، با این نوع فشنگ نیز تفنگ را بیازماید و اختلاف افت این دو فشنگ را در مسافت های مختلف به خاطر بسپارید و یا یادداشت کند. لیکن این یکبار تنظیم کافی نیست.
هر بار که به شکار می روید پس از رسیدن به شکارگاه و قبل از تیراندازی به شکار ، حتما تفنگ خود را آزمایش کنید. به این بسنده نکنید که تفنگتان را مثلا یکماه پیش تنظیم کرده اید ، یا در مسافرت قبلی که تیر انداختید تنظیم بود.
بی تردید چنانچه تفنگتان به دوربین مجهز باشد ، در حین سفر ، آن را در جلد می گذارید و بطوریکه دوربین رو به بالا باشد ، آن را روی شیئی نرم مانند کیسه خواب ، ساک و غیره قرار می دهید. با این حال و علی رغم همه این مراقبت ها ، چنانچه در پیش تر اشاره شد ، پس از رسیدن به شکارگاه از آزمایش تفنگ خود نباید غافل شوید. البته دوربین های جدید ، اگر به درستی روی تفنگ نصب شده باشند ، به سادگی از تنظیم خارج نمی شوند و در اغلب موارد ، شما با تیراندازی تنها یک فشنگ می توانید از صفر بودن تفنگ مطمئن شوید. لیکن به هر حال به این کار به صورت یک روش جاری و اصل ثابت و لازم الاجرا بنگرید. زیرا یک بار غفلت از این امر ، چنانچه برای من اتفاق افتاده ممکن است اسباب پشیمانی و حسرت شما را فراهم سازد.
مقدمات کار برای تنظیم تفنگ
الف – در تنظیم تفنگ در سمت یا برد ، بایستی هدف را به صورت صفحه یک ساعت دیواری مدور ، در نظر بگیرید ، مرکز هدف را محور اتصال عقربه ها بر روی صفحه ساعت فرض کنید و دایره بیرونی هدف را حاشیه بیرونی صفحه ساعت را در نظر بگیرید. برای روشن شدن مطلب به شکل زیر توجه فرمائید.
با تجسم هدف به صورت صفحه ساعت ، تشخیص نقطه اصابت گلوله نسبت به مركز هدف و تنظیم تیر آسان تر می شود
تنظیم تفنگ باید از حالت دراز کش ، با استفاده از یک تکیه گاه نرم و یا با استفاده از میز تیراندازی و تکیه گاه مناسب و یا موقعیت های کاملا مشابه صورت پذیرد.
ب – استفاده مستقیم از اجسام سخت مانند تنه درخت ، سنگ ، کاپوت اتومبیل و امثالهم به عنوان تکیه گاه ، اشتباه است زیرا چنانچه تنظیم بدین شکل صورت پذیرد و سپس با استفاده از تکیه گاه نرم به شکار یا هدف تیراندازی شود ، گلوله مطمئنا سر خواهد کرد. بنابراین همیشه بایستی جسمی نرم ، مانند ساک ، کوله پشتی ، کاپشن و امثالهم بین لوله تفنگ و جسم سختی که از آن به عنوان تکیه گاه استفاده می شود حائل باشد. افزون بر این ، گذاردن مستقیم لوله به روی اجسام سخت باعث خراشیدگی پیش قنداق یا قسمت های فلزی لوله می شود.
پ – از آنجا که تیراندازی به هدف های دور ، نمی توان محل اصابت گلوله را در روی کاغذ هدف تشخیص داد ، ساده ترین راه حل ، استفاده از یک تلسکوپ با بزرگنمایی بالاست ( ×30 - ×60 ).
ت – تلسکوپ حتما باید بر روی سه پایه نصب گردد و گرنه به علت لرزش طبیعی بدن استفاده از آن میسر نخواهد بود.
ث – پس از فراهم ساختن این مقدمات ، برای تنظیم تفنگ خود باید این نکات را بدانید :
* مسافت تا هدف چند متر است ؟
* بر اثر پیچاندن یک دندانه طبلک تنظیم در سمت یا برد، میزان جابجایی گلوله بروی هدف در آن مسافت چند سانتیمتر خواهد بود ؟
* قطر یا شعاع دوایر هدف چند سانتیمتر است ؟
ج – برای دانستن مسافت تا هدف ، ساده ترین راه ، استفاده از یک میدان تیر استاندارد است. لیکن چنانچه دسترسی به چنین میدانی میسر نباشد و یا چنانچه تیرانداز بخواهد در بیابان تفنگ خود را تنظیم کند و متر بلندی هم در اختیار نداشته باشد ، آخرین و عملی ترین راه کار ، قدم کردن مسافت مورد نظر است. به طور معمول ( بسته به طول گام افراد ) بین 110 تا 120 قدم معمولی ، یکصد متر است. اگر تیرانداز بخواهد در این روش اندازه گیری به دقت بیشتری دست یابد بایستی چند بار یک مسافت اندازه گیری شده مثلا یک مسافت صد متری را با قدم معمولی طی کند و گام های خود را بشمارد تا دریابد که که این مسافت را معمولا با چند گام طی کند. بدین ترتیب اندازه گیری مسافت های مختلف ، با دقتی قابل قبول ، برایش میسر خواهد بود.
چ – ساده ترین راه تامین هدف در بیابان ، نصب هدف بر روی یک کارتون مقوایی با استفاده از نوار چسب معمولی است. سوراخ های ایجاد شده توسط گلوله را می توان با تکه های کوچک نوار چسب پوشاند و در دفعات بعد نیز از همان هدف استفاده کرد.
انتخاب مسافت مناسب
انتخاب مسافت مناسب برای صفر کردن یا تنظیم تیر به مقدورات بالستیکی تفنگ و فشنگ مربوطه و مسافت متعارف کاربرد اسلحه ، بستگی دارد. مثلا تنظیم یک تفنگ کالیبر 30/30 وینچستر در مسافت 300 متری ، قطعا نادرست است زیرا " اوج میانه مسیر " 35 متری آن ، به راحتی می تواند با عبور از بالای گرده شکاری که در مسافت 150 متری شکارچی قرار دارد ، موجب به خطا رفتن تیر وی گردد. چنانچه منطقه شکارگاه ، جنگلی ، درختزاری انبوه یا زمینی پرچین و شکن باشد و در نتیجه مسافت متعارف شکارچی از شکار 100 تا 150 متر باشد ، تنظیم چنین تفنگی در مسافت 300 متری ، بیش از پیش دور از منطق و بی معنی خواهد بود. حال آنکه اگر همین تفنگ در مسافت 100 متری صفر شود ، گلوله آن در مسافت 50 متری تنها یک سانتیمتر بالا می زند و در مسافت 150 متری هم حدود 8 سانتیمتر پا می کند.
بنابراین نتیجه می گیریم که مسافت مناسب برای تنظیم یک کالیبر 30/30 به ویژه چنانچه شکارچی بخواهد در یک منطقه پوشیده به شکار بپردازد ، مسافت 100 متری است.
حال آنکه تنظیم یک تفنگ دور برد ، مانند 264 وینچستر ماگنوم ، حتی در مسافت 200 متری هم اشتباه است ، زیرا " اوج میانه مسیر " گلوله این تفنگ در صورت تنظیم در مسافت 300 متری ، تنها 12 سانتیمتر است و گلوله در مسافت تقریبا 150 متری فقط 12 سانتیمتری سر می کند و با توجه به قطر ناحیه مرگ زای تنه شکار در آهو ، کل و بز ، قوچ و میش یا گراز وحشی ، این مقدار سر کردن گلوله در مسافت تقریبا 150 متری مشکل آفرین نبوده و موجب خطای تیر نمی گردد. بنابراین مسافت مناسب برای تنظیم این تفنگ دور برد و یا کالیبر های نسبتا هم تراز ، مانند 270 وینچستر ، 270 ودربی ماگنوم ، 06–30 اسپرینگ فیلد ، 7 میلیمتری رمینگتون ماگنوم ، 7 میلیمتر ودربی ماگنوم ، 64×7 ، 300 ودربی ماگنوم و امثالهم ، مسافت 250 تا 300 متری است.
انتخاب هدف مناسب برای تنظیم تفنگ
لازم است هدف هایی را شکارچیان برای تنظیم تفنگ دوربین دار مورد استفاده قرار می دهند ، با دقتی بیشتر بررسی کنیم. متاسفانه برخی از شکارچیان ایرانی به اهمیت تنظیم دقیق تفنگ گلوله زنی چندان که باید اهمیت نمی دهند. در اکثر موارد با تیراندازی یکی یا دو تیر به پیت حلبی ، قوطی کنسرو و یا امثالهم بسنده می کنند و همین قدر که بتوانند چنین هدف هایی را مثلا در مسافت 100 متری بزنند تفنگ خود را تنظیم شده می دانند. در مقابل این دسته از شکارچیان دسته ای دیگر قرار دارند که به اهمیت موضوع عنایت خاص دارند و خوشبختانه شمار این دسته که شکارچیان واقعی به شمار می روند ، روز به روز بیشتر می شود.
اینان کسانی هستند که به معنای واقعی کلمه " شکارچی جوانمرد " هستند. به طبیعت و مواهب آن که شکار از جمله برترین تجلیات آن است ، احترام می گذارند. به شکار به عنوان تروفه می نگرند و به خود اجازه نمی دهند به آن بد و ناشیانه تیراندازی کنند ، آن را مجروح کنند و با درد و شکنجه بکشند. اینان مصم اند شکار تروفه خود را با شلیک یک تیر و در جا و فوری از پا در آورند و به منظور دست یابی به چنین توانی سعی می کنند به همه مهارت ها ، مراقبت ها و دقت های لازم برای انجام این امر سعی می کنند. کسب مهارت در تیراندازی نیاز به طی مراحل آموزشی و به ویژه تمرین و ممارست عملی دارد.
از جمله وسایلی که تیرانداز برای تمرین به آن نیاز دارد هدف مناسب برای تنظیم تفنگ و سپس تمرین تیراندازی است. حال باید دید چه نوع هدفی برای این منظور مناسب است. تقریبا تا سه دهه قبل دستگاه نشانه روی تفنگ های شکاری شکاف درجه و نوک مگسک بود و در آن زمان ، از دوربین تفنگ به ندرت استفاده می شد. به همین دلیل استفاده از هدف « خال سیاه » نیاز شکارچیان را کاملا برآورده می ساخت. امروز هم چنانچه شکارچیانی باشند که نخواهند و یا نتوانند از دوربین تفنگی استفاده کنند ، هدف مناسب برای آنان همان هدف « خال سیاه » است. با قرار دادن مگسک به زیر خال سیاه ( نشانه روی به ساعت 6 هدف ) خط نشانه در سفیدی زیر هدف و خال سیاه مدور به صورتی کاملا واضح و روشن بر روی نوک مگسک قرار می گیرد و بدین ترتیب ، بهترین امکان نشانه روی فراهم می گردد. لیکن در صورتی که استفاده از دوربین تفنگی مد نظر باشد ، هدف « خال سیاه » هدف مناسبی نخواهد بود.
در تنظیم تفنگ دوربین دار ، بهترین هدف عبارت است از خال سیاهی مربع شکل به قطر 8 سانتیمتر که در مرکز آن دایره ای سفید رنگ به قطر 4 سانتیمتر وجود داشته باشد. چنین هدفی برای تنظیم تفنگ در مسافت 100 متری کاملا مناسب است. زیرا شکل مربع خال سیاه به نگهداشتن صحیح تفنگ در حین تیراندازی کمک می کند و تیرانداز می تواند در مقایسه بعلاوه دوربین با اضلاع عمودی مربع خال سیاه از عمود بودن و انحراف نداشتن خط نشانه خود اطمینان حاصل کند و در عین حال دایره سفید رنگ وسط خال سیاه ، زمینه متضاد بسیار مناسبی است که تیرانداز می تواند بعلاوه دوربین را دقیقا در مرکز آن قرار داده و تیراندازی کند.
امتیاز دیگر این نوع هدف این است که از مرکز دایره سفید رنگ تا ضلع بالایی مربع سیاه رنگ 4 سانتیمتر بیش نیست و چون در تنظیم تفنگ در مسافت 100 متری ، در اکثریت قریب به اتفاق کالیبرها باید نقطه اصابت گلوله 4 سانت یا بیشتر بالاتر از خط نشانه باشد ، لذا گلوله ها در قسمت سفیدی بالای خال سیاه اصابت می کنند و تیرانداز با دوربین تفنگ خود ( اگر از 4 قوه به بالا باشد ) به راحتی می تواند محل اصابت گلوله را مشاهده کند و نیازی به جابجا شدن و استفاده از دوربین چشمی یا تلسکوپ ندارد.
راه و روش تنظیم تیر
برای تنظیم یک تفنگ یا تنظیم تیر روش های گوناگونی وجود دارد که همه این شیوه ها به منظور تسهیل کار و صرفه جویی در مصرف مهمات طراحی شده اند.
برای تجسم ساده کار ، فرض می کنیم که به تازگی یک تفنگ گلوله زنی در کالیبر مشهور و شناخته شده 270 وینچستر خریداری کرده اید ، وزن گلوله اکثر فشنگ های شما 130 گرین است ، تفنگ شما مجهز به دوربین متغیر ×7 – ×2 خوبی است و بالاخره شما با ارزیابی مهارت های فردی خود یعنی میزان مهارت در تیراندازی و تخمین مسافت های مختلف و کاربرد های متعارف تفنگتان ، تصمیم گرفته اید تفنگ خود را در مسافت 200 متری صفر کنید.
با نگاهی به یکی از جداول بالستیکی در می یابید که چنانچه تفنگ خود را در مسافت 200 متری صفر کنید ، گلوله 130 گرینی تفنگ شما ، در 100 متری حدود 5 سانتیمتر سرخواهد کرد و در مسافت 300 متری حدود 17 سانتیمتر افت خواهید داشت. بنابراین با تنظیم تفنگ در مسافت 200 متری ، چنانچه در تخمین مسافت و تیراندازی مهارت لازم را داشته باشید ، به راحتی می توانید تا مسافت 300 متری با اطمینان کافی به شکار تیراندازی کنید.
برای شروع ، ابتدا هدف را در محلی مناسب و امن ، جلوی یک خاک پشته ، رو به آفتاب قرار دهید. سپس از هدف تا مسافت 25 متری را با دقیق ترین روش ممکن ( استفاده از متر بلند یا به روش قدم کردن ) اندازه بگیرید و وسایل تیراندازی ، از قبیل تفنگ ، فشنگ ، زیر انداز ، تکیه گاه نرم و غیره را در آنجا بگذارید. انتخاب 25 متری برای شروع کار دو دلیل دارد :
دلیل اول ، ولو اینکه نصب دوربین به روی تفنگ ، توسط یک نفر تفنگ ساز یا فردی کاملا وارد صورت گرفته باشد ، از ثبات پایه و بست های دوربین اطمینان داشته باشید و دوربین با استفاده از دستگاه تنظیم داخل کارگاهی تنظیم شده باشد ، باز هم در عمل ممکن است دقیقا تنظیم نباشد و اگر تیراندازی را از مسافتی نسبتا دور ، مثلا 100 متری شروع کنید ، امکان دارد نخستین گلوله شما نه تنها به خال سیاه نخورد ، بلکه از تمام سطح هدف و قاب آن هم پرت تر بزند. در صورت بروز چنین حالتی چون شما نمی توانید محل اصابت گلوله را تشخیص بدهید ، امکان تنظیم تفنگ وجود ندارد و نتیجه آن مصرف بیهوده مهمات خواهد بود. لیکن در مسافت 25 متری ، احتمال بروز چنین حالتی بسیار بعید است و به احتمال بسیار قوی ، گلوله شما به هر حال به نقطه ای از کاغذ هدف یا سیبل اصابت می کند و شما می توانید تنظیم تفنگ را ادامه دهید.
دلیل دوم ، چنانچه در مبحث بالستیک گفته شد گلوله در خط سیر یا مسیر پرواز خود ، دو بار خط نشانه را قطع می کند ( یک بار نزدیک دهانه لوله و یک بار در مسافت صفر تفنگ ) تیرانداز می تواند مسافت اولین تقاطع مسیر گلوله و خط نشانه خود انتخاب کند. در تفنگ های هم کلاس و هم تراز 270 وینچستر ، مسافت 25 متری برای اولین تقاطع محور دوربین تفنگ و محور لوله آن 5/2 سانتیمتر باشد و اولین تقاطع گلوله و خط نشانه در مسافت 25 متری صورت پذیرد ، دومین تقاطع در مسافت های تقریبا 250 متری قرار خواهد داشت. بنابراین اگر تفنگ 270 خود را در مسافت 25 متری دقیقا صفر کنید ، بسته به اختلاف ارتفاع محور دوربین و لوله تفنگ ، وزن و شکل گلوله و طول لوله ، تفنگ شما در مسافت 200 تا 250 متری است. بنابراین پس از صفر کردن تفنگ در مسافت 25 متری ، صفر کردن دقیق آن در مسافت مطلوب 200 تا 250 متری کاری است که یا خود به خود انجام می شود و یا با انجام تصحیحاتی کوچک ، به راحتی و با صرف حداقل مهمات میسر است. در مورد تفنگ های گلوله زنی ضعیف تر مانند 57×8 ، 57×7 و 30/30 نیز قرار دادن اولین قاطع گلوله و خط نشانه در مسافت های 25 متری کاری است درست و معقول زیرا با توجه به افت بیشتر گلوله در این کالیبر ها ، لاجرم دومین تقاطع گلوله و خط نشانه در مسافت تقریبا 150 تا 180 متری قرار خواهد داشت و این مسافتی است معقول برای صفر کردن اینگونه تفنگ ها.
حال با این مقدمات و آگاهیها ، می توانید تنظیم تیر را عملا شروع كنید.
اگر مهارت شما در تیراندازی به حدی نیست كه بتوانید با استفاده از تكیه گاه ، در مسافت 25 متری گلوله های خود را در دایره ای به قطر یك سكه 2 ریالی بنشانید ، در تنظیم تیر از سری سه فشنگی استفاده كنید. بدین معنی كه ابتدا سه تیر به مركز هدف تیراندازی كنید. سپس به نزدیك هدف بروید. مركز دایره این سه تیر جمع را نسبت به مركز هدف دقیقا اندازه گیری كنید ، روی طبلك تنظیم در سمت و طبلك تنظیم در برد دوربین تصحیحات لازم را اعمال كنید ، به جای خود برگردید ، پس از چند دقیقه استراحت ، چاق كردن نفس و كسب آرامش كامل ، سه تیر دیگر به همان شكلی كه سه تیر قبلی را تیراندازی كرده بودید ، به مركز هدف نشانه روید و تیراندازی كنید.
اگر همه كارها به درستی انجام یافته باشد ، مركز سه تیر دوم شما باید بر مركز هدف منطبق باشد و تفنگ شما در 25 متری صفر شده باشد یعنی اولین تقاطع مسیر گلوله و خط نشانه در 25 متری قرار گرفته باشد. اگر تفنگ صفر نشده مجددا اصلاحات لازم را بكنید و تیراندازی را تكرار كنید و این مراحل را تا حصول اطمینان از صفر بودن تفنگ در این مسافت ، ادامه دهید.
چون تصمیم گرفته بودید تفنگتان را در مسافت 200 متری صفر كنید ، بنابراین تا مسافت 200 متری از هدف را اندازه گیری كنید و وسایل تیراندازی را به آنجا ببرید. پس از استقرار در موضع جدید ، چاق شدن نفس و كسب آرامش كامل ، با نشانه روی دقیق ، سه تیر به مركز هدف شلیك كنید.
اگر تنظیم تیر شما در مسافت 25 متری ، به درستی صورت گرفته باشد ، مركز اصابت این 3 تیر باید بر مركز هدف منطبق باشد یا اینكه كمتر از 5 سانتیمتر بالاتر از مركز هدف باشد.
چنان كه به دلایل شخصی ، حتما اصرار دارید كه تفنگتان را در مسافت 200 متری دقیقا صفر كنید یا چنان كه مركز اصابت این 3 تیر خیلی بالاتر از مركز هدف قرار دارد ، یا به راست یا چپ مركز هدف انحراف دارد ، می توانید اصلاحات لازم را روی دستگاه تنظیم در برد و سمت دوربین اعمال و تیراندازی را تا حصول اطمینان نتیجه دلخواه تكرار كنید.
لیكن چنانچه مركز اصابت گلوله ها از نظر سمت بر مركز هدف منطبق بود و تنها از نظر برد ، چند سانتیمتری در بالای هدف قرار داشت ، پیشنهاد من به شما شكارچی عزیز این است كه به دلایل زیر بهتر است كه تیراندازی را در همین جا متوقف كنید و تفنگ خود را كاملا تنظیم شده بدانید :
چند سانتیمتر بالا زدن تفنگ 270 شما در مسافت 200 متری برای شما در تیراندازی به شكار مشكلی ایجاد نخواهد كرد. در واقع تفنگ شما به جای مسافت 200 متری كه قبلا در نظر داشتید اینك تقریبا در مسافت 250 متری كه برای تفنگ شما مسافت صفر مناسب و معقولی است صفر شده و كافی است كه شما از این واقعیت مطلع باشید تا تیراندازی به مسافت های مختلف دچار اشكال نشوید.
نكته مهمتر اینكه تفنگ شما اینك در مسافت های 25 متری صفر شده و هر گاه از تنظیم خارج شود ، كافی است كه دوباره آن را در همین مسافت صفر كنید.
تیراندازی دقیق به هدفی واقع در مسافت 200 تا 250 متری به طوری كه قطر دایره سری ها پنج تیری « تیر جمع » هیچ گاه بیش از 10سانتیمتر نباشد كار آسانی نیست. بنابراین به آن دست از شكارچیانی كه در تیراندازی چنین مهارتی ندارند ، توصیه می شود كه پس از تنظیم تفنگ خود در مسافت 25 متری به جای مسافت 200 متری ، به مسافت 100 متری بروند و تنظیم تیر نهایی را در این مسافت انجام دهند.
لازم به یادآوری است كه گلوله 130 گرینی تفنگ 270 بایستی در این مسافت حداقل 4 سانتیمتر بالا بزند تا تفنگ در مسافت 200 متری صفر باشد.
برای اعمال تصحیحات لازم و انطباق مركز اصابت گلوله ها بر مركز هدف ، لازم است معنای واژه زاویه دقیقه و ارتباط آن را با چرخش هر دندانه طبلك های تنظیم برد و سمت دوربین بدانید. به زبان ساده ، زاویه دقیقه عبارت است از زاویه رؤیت مقطعی یك اینچی در مسافت یكصد یاردی. بنابراین چنانچه به طور مثال با استفاده از طبلك تنظیم برد ، محور دید دوربین تفنگ یا خط نشانه را به اندازه یك زاویه دقیقه بالا ببریم میزان جابجایی گلوله بعدی در مسافت 100 یاردی یك اینچ بالاتر از نقطه اصابت گلوله پیشین خواهد بود.
حال فرض كنیم كه دوربین تفنگ شما از نوعی باشد كه چرخش هر دندانه طبلك تنظیم در سمت و برد آن ، برابر با 2/1 زاویه دقیقه باشد و فرض می كنیم كه مركز اصابت گروه 3 تیری شما در مسافت 200 متری ، پانزده سانتیمتر به بالا و شش سانتیمتر به راست مركز هدف باشد.
برای انجام اصلاحات لازم و تنظیم تیر ، قبل از هر چیز لازم است كه بر نكات زیر واقف باشیم :
1- در دوربینی كه چرخش هر دندانه طبلك تنظیم آن ، برابر با 2/1 زاویه دقیقه است ، میزان جابجایی نقطه اصابت گلوله در مسافت صد یاردی ، نیم اینچ ، در 200 یاردی یك اینچ ، در پنجاه یاردی ، 4/1 اینچ و در 25 یاردی 8/1 اینچ خواهد بود.
2- به هنگام استفاده از اینگونه دوربین ها در مسافت های متریك ، بایستی میزان جابجایی گلوله را به جای هر اینچ ، 8/2 سانتیمتر در نظر بگیریم.
بنابراین در فرض بالا ، با رعایت نكات مندرج در بند های 1 و 2 برای تنظیم تفنگ خود ، بایستی طبلك تنظیم در برد را پنج دندانه به سمت پایین (-) و طبلك تنظیم در سمت را 2 دندانه به چپ (L) بچرخانید تا مركز اصابت گروه تیر بعدی شما بر مركز هدف منطبق گردد. در تنظیم تیر باید نهایت دقت را به عمل آورد. هر فشنگ را باید با چنان دقت و وسواسی تیراندازی كرد كه گویی پای مرگ و زندگی در میان است. تیراندازی بی دقت و بدون رعایت اصول صحیح ، نه تنها صفر كردن تفنگ را نا میسر می سازد ، بلكه از نظر اقتصادی و مصرف مهمات نیز بسیار پر هزینه است.
من با تیراندازی بر خورد داشته ام كه پس از تیراندازی ده ها فشنگ نیز نمی توانستند با مقدورات و ویژگی های تفنگ خود آشنا گردند و بالعكس بعضا تیراندازانی را دیده ام كه با تیراندازی معدودی فشنگ ، تفنگ خود را آن چنان به دقت تنظیم می كردند كه می توانستند تا مسافت 250 متری و شاید هم بیشتر ، به جای نشانه رفتن به تنگ بغل ، با اطمینان خاطر و بدون خطا ، به گردن شكار تیراندازی كنند و استخوان آن را در هم بشكنند.
تیراندازی با تفنگ كالیبر 64×7 با گلوله 2/10 گرمی از مسافت 50 ، 100 ، 150 ، 200 متری گروه تیر های 5 فشنگی تیراندازی شده است. تفنگ در 200 متری صفر شده است.
مقاله اول:
تنظیم تفنگ یا تیر عبارت است از تیراندازی آزمایشی با یک تفنگ ، برای تعیین میزان انحراف نقطه اصابت گلوله از خط نشانه و انجام تصحیحات لازم برای انطباق نقطه اصابت گلوله بر خط نشانه در مسافتی معین. به این عمل صفر کردن تفنگ نیز گفته می شود.
ابتدا باید بدانیم که هر تیراندازی ، باید تفنگش را خود تنظیم کند و کسی دیگر نمی تواند به طور دقیق این کار را برای وی انجام دهد. مهمترین دلیل این امر اختلافی است که در دید اشخاص وجود دارد ، تصویری از هدف که در چشم هر تیراندازی ایجاد می شود ، با تصویر آن در چشم اشخاص دیگر متفاوت است ، بجز در موارد بسیار نادر.
کته دیگری که در این مورد تاثیر دارد شیوه بغل گرفتن یا به شانه بردن و نگهداشتن تفنگ است که این نیز معمولا در مورد هر تیراندازی با سایر تیراندازان متفاوت است. اختلاف دیگر در گرفتن خط نشانه و نشانه روی است ، یک نفر خط نشانه را به زیر هدف می برد و دیگری به مرکز هدف نشانه می رود ، یکی خط نشانه را پر می گیرد و دیگری چنین نمی کند. البته اختلافاتی که بیان شد ، تنها هنگامی در نظر باشد و گرنه تفنگی که تنظیم شده باشد ، به هر حال برای دیگران هم قابل استفاده است کما اینکه شکاف درجه و نوک مگسک اغلب تفنگهای گلوله زنی شکاری کارخانه تنظیم و تثبیت شده است.
با این حال هر تیرانداز متوسطی می تواند ، با آن شکار بزرگی را در مسافت 100 تا 150 متری بزند. در مورد تفنگ های مجهز به دوربین به دلیل ویژگی های ذاتی دوربین های تفنگی این اختلافات به ویژه از لحاظ تفاوت تصویر هدف در چشم هر تیرانداز و اختلافات مریوط به نحوه نشانه روی و نشانه گیری تیراندازان مختلف ، به کمترین حد ممکن می رسد و تفنگ دوربین داری که بوسیله یک تیرانداز ماهر تنظیم شده باشد ، برای سایر تیراندازان ( بویژه کسانی که از نظر مهارت در تیراندازی در سطحی پائین تر از تنظیم کننده تفنگ باشند ) کاملا قابل استفاده است. حال باید دید تنظیم تفنگ در چه مواقعی لازم است؟
مسلما هنگامی که انسان تفنگ گلوله زنی جدیدی تهیه می کند ، باید با استفاده از نوع فشنگی که بیشتر مورد مصرف خواهد بود ، آن را دقیقا تنظیم کند. پس از تنظیم تفنگ با این نوع فشنگ ، چنانچه شکارچی در نظر دارد گهگاه از نوع دیگری از فشنگ نیز استفاده کند ، بهتر است بدون دستکاری دستگاه نشانه روی ، با این نوع فشنگ نیز تفنگ را بیازماید و اختلاف افت این دو فشنگ را در مسافت های مختلف به خاطر بسپارید و یا یادداشت کند. لیکن این یکبار تنظیم کافی نیست.
هر بار که به شکار می روید پس از رسیدن به شکارگاه و قبل از تیراندازی به شکار ، حتما تفنگ خود را آزمایش کنید. به این بسنده نکنید که تفنگتان را مثلا یکماه پیش تنظیم کرده اید ، یا در مسافرت قبلی که تیر انداختید تنظیم بود.
بی تردید چنانچه تفنگتان به دوربین مجهز باشد ، در حین سفر ، آن را در جلد می گذارید و بطوریکه دوربین رو به بالا باشد ، آن را روی شیئی نرم مانند کیسه خواب ، ساک و غیره قرار می دهید. با این حال و علی رغم همه این مراقبت ها ، چنانچه در پیش تر اشاره شد ، پس از رسیدن به شکارگاه از آزمایش تفنگ خود نباید غافل شوید. البته دوربین های جدید ، اگر به درستی روی تفنگ نصب شده باشند ، به سادگی از تنظیم خارج نمی شوند و در اغلب موارد ، شما با تیراندازی تنها یک فشنگ می توانید از صفر بودن تفنگ مطمئن شوید. لیکن به هر حال به این کار به صورت یک روش جاری و اصل ثابت و لازم الاجرا بنگرید. زیرا یک بار غفلت از این امر ، چنانچه برای من اتفاق افتاده ممکن است اسباب پشیمانی و حسرت شما را فراهم سازد.
مقدمات کار برای تنظیم تفنگ
الف – در تنظیم تفنگ در سمت یا برد ، بایستی هدف را به صورت صفحه یک ساعت دیواری مدور ، در نظر بگیرید ، مرکز هدف را محور اتصال عقربه ها بر روی صفحه ساعت فرض کنید و دایره بیرونی هدف را حاشیه بیرونی صفحه ساعت را در نظر بگیرید. برای روشن شدن مطلب به شکل زیر توجه فرمائید.
با تجسم هدف به صورت صفحه ساعت ، تشخیص نقطه اصابت گلوله نسبت به مركز هدف و تنظیم تیر آسان تر می شود
تنظیم تفنگ باید از حالت دراز کش ، با استفاده از یک تکیه گاه نرم و یا با استفاده از میز تیراندازی و تکیه گاه مناسب و یا موقعیت های کاملا مشابه صورت پذیرد.
ب – استفاده مستقیم از اجسام سخت مانند تنه درخت ، سنگ ، کاپوت اتومبیل و امثالهم به عنوان تکیه گاه ، اشتباه است زیرا چنانچه تنظیم بدین شکل صورت پذیرد و سپس با استفاده از تکیه گاه نرم به شکار یا هدف تیراندازی شود ، گلوله مطمئنا سر خواهد کرد. بنابراین همیشه بایستی جسمی نرم ، مانند ساک ، کوله پشتی ، کاپشن و امثالهم بین لوله تفنگ و جسم سختی که از آن به عنوان تکیه گاه استفاده می شود حائل باشد. افزون بر این ، گذاردن مستقیم لوله به روی اجسام سخت باعث خراشیدگی پیش قنداق یا قسمت های فلزی لوله می شود.
پ – از آنجا که تیراندازی به هدف های دور ، نمی توان محل اصابت گلوله را در روی کاغذ هدف تشخیص داد ، ساده ترین راه حل ، استفاده از یک تلسکوپ با بزرگنمایی بالاست ( ×30 - ×60 ).
ت – تلسکوپ حتما باید بر روی سه پایه نصب گردد و گرنه به علت لرزش طبیعی بدن استفاده از آن میسر نخواهد بود.
ث – پس از فراهم ساختن این مقدمات ، برای تنظیم تفنگ خود باید این نکات را بدانید :
* مسافت تا هدف چند متر است ؟
* بر اثر پیچاندن یک دندانه طبلک تنظیم در سمت یا برد، میزان جابجایی گلوله بروی هدف در آن مسافت چند سانتیمتر خواهد بود ؟
* قطر یا شعاع دوایر هدف چند سانتیمتر است ؟
ج – برای دانستن مسافت تا هدف ، ساده ترین راه ، استفاده از یک میدان تیر استاندارد است. لیکن چنانچه دسترسی به چنین میدانی میسر نباشد و یا چنانچه تیرانداز بخواهد در بیابان تفنگ خود را تنظیم کند و متر بلندی هم در اختیار نداشته باشد ، آخرین و عملی ترین راه کار ، قدم کردن مسافت مورد نظر است. به طور معمول ( بسته به طول گام افراد ) بین 110 تا 120 قدم معمولی ، یکصد متر است. اگر تیرانداز بخواهد در این روش اندازه گیری به دقت بیشتری دست یابد بایستی چند بار یک مسافت اندازه گیری شده مثلا یک مسافت صد متری را با قدم معمولی طی کند و گام های خود را بشمارد تا دریابد که که این مسافت را معمولا با چند گام طی کند. بدین ترتیب اندازه گیری مسافت های مختلف ، با دقتی قابل قبول ، برایش میسر خواهد بود.
چ – ساده ترین راه تامین هدف در بیابان ، نصب هدف بر روی یک کارتون مقوایی با استفاده از نوار چسب معمولی است. سوراخ های ایجاد شده توسط گلوله را می توان با تکه های کوچک نوار چسب پوشاند و در دفعات بعد نیز از همان هدف استفاده کرد.
انتخاب مسافت مناسب
انتخاب مسافت مناسب برای صفر کردن یا تنظیم تیر به مقدورات بالستیکی تفنگ و فشنگ مربوطه و مسافت متعارف کاربرد اسلحه ، بستگی دارد. مثلا تنظیم یک تفنگ کالیبر 30/30 وینچستر در مسافت 300 متری ، قطعا نادرست است زیرا " اوج میانه مسیر " 35 متری آن ، به راحتی می تواند با عبور از بالای گرده شکاری که در مسافت 150 متری شکارچی قرار دارد ، موجب به خطا رفتن تیر وی گردد. چنانچه منطقه شکارگاه ، جنگلی ، درختزاری انبوه یا زمینی پرچین و شکن باشد و در نتیجه مسافت متعارف شکارچی از شکار 100 تا 150 متر باشد ، تنظیم چنین تفنگی در مسافت 300 متری ، بیش از پیش دور از منطق و بی معنی خواهد بود. حال آنکه اگر همین تفنگ در مسافت 100 متری صفر شود ، گلوله آن در مسافت 50 متری تنها یک سانتیمتر بالا می زند و در مسافت 150 متری هم حدود 8 سانتیمتر پا می کند.
بنابراین نتیجه می گیریم که مسافت مناسب برای تنظیم یک کالیبر 30/30 به ویژه چنانچه شکارچی بخواهد در یک منطقه پوشیده به شکار بپردازد ، مسافت 100 متری است.
حال آنکه تنظیم یک تفنگ دور برد ، مانند 264 وینچستر ماگنوم ، حتی در مسافت 200 متری هم اشتباه است ، زیرا " اوج میانه مسیر " گلوله این تفنگ در صورت تنظیم در مسافت 300 متری ، تنها 12 سانتیمتر است و گلوله در مسافت تقریبا 150 متری فقط 12 سانتیمتری سر می کند و با توجه به قطر ناحیه مرگ زای تنه شکار در آهو ، کل و بز ، قوچ و میش یا گراز وحشی ، این مقدار سر کردن گلوله در مسافت تقریبا 150 متری مشکل آفرین نبوده و موجب خطای تیر نمی گردد. بنابراین مسافت مناسب برای تنظیم این تفنگ دور برد و یا کالیبر های نسبتا هم تراز ، مانند 270 وینچستر ، 270 ودربی ماگنوم ، 06–30 اسپرینگ فیلد ، 7 میلیمتری رمینگتون ماگنوم ، 7 میلیمتر ودربی ماگنوم ، 64×7 ، 300 ودربی ماگنوم و امثالهم ، مسافت 250 تا 300 متری است.
انتخاب هدف مناسب برای تنظیم تفنگ
لازم است هدف هایی را شکارچیان برای تنظیم تفنگ دوربین دار مورد استفاده قرار می دهند ، با دقتی بیشتر بررسی کنیم. متاسفانه برخی از شکارچیان ایرانی به اهمیت تنظیم دقیق تفنگ گلوله زنی چندان که باید اهمیت نمی دهند. در اکثر موارد با تیراندازی یکی یا دو تیر به پیت حلبی ، قوطی کنسرو و یا امثالهم بسنده می کنند و همین قدر که بتوانند چنین هدف هایی را مثلا در مسافت 100 متری بزنند تفنگ خود را تنظیم شده می دانند. در مقابل این دسته از شکارچیان دسته ای دیگر قرار دارند که به اهمیت موضوع عنایت خاص دارند و خوشبختانه شمار این دسته که شکارچیان واقعی به شمار می روند ، روز به روز بیشتر می شود.
اینان کسانی هستند که به معنای واقعی کلمه " شکارچی جوانمرد " هستند. به طبیعت و مواهب آن که شکار از جمله برترین تجلیات آن است ، احترام می گذارند. به شکار به عنوان تروفه می نگرند و به خود اجازه نمی دهند به آن بد و ناشیانه تیراندازی کنند ، آن را مجروح کنند و با درد و شکنجه بکشند. اینان مصم اند شکار تروفه خود را با شلیک یک تیر و در جا و فوری از پا در آورند و به منظور دست یابی به چنین توانی سعی می کنند به همه مهارت ها ، مراقبت ها و دقت های لازم برای انجام این امر سعی می کنند. کسب مهارت در تیراندازی نیاز به طی مراحل آموزشی و به ویژه تمرین و ممارست عملی دارد.
از جمله وسایلی که تیرانداز برای تمرین به آن نیاز دارد هدف مناسب برای تنظیم تفنگ و سپس تمرین تیراندازی است. حال باید دید چه نوع هدفی برای این منظور مناسب است. تقریبا تا سه دهه قبل دستگاه نشانه روی تفنگ های شکاری شکاف درجه و نوک مگسک بود و در آن زمان ، از دوربین تفنگ به ندرت استفاده می شد. به همین دلیل استفاده از هدف « خال سیاه » نیاز شکارچیان را کاملا برآورده می ساخت. امروز هم چنانچه شکارچیانی باشند که نخواهند و یا نتوانند از دوربین تفنگی استفاده کنند ، هدف مناسب برای آنان همان هدف « خال سیاه » است. با قرار دادن مگسک به زیر خال سیاه ( نشانه روی به ساعت 6 هدف ) خط نشانه در سفیدی زیر هدف و خال سیاه مدور به صورتی کاملا واضح و روشن بر روی نوک مگسک قرار می گیرد و بدین ترتیب ، بهترین امکان نشانه روی فراهم می گردد. لیکن در صورتی که استفاده از دوربین تفنگی مد نظر باشد ، هدف « خال سیاه » هدف مناسبی نخواهد بود.
در تنظیم تفنگ دوربین دار ، بهترین هدف عبارت است از خال سیاهی مربع شکل به قطر 8 سانتیمتر که در مرکز آن دایره ای سفید رنگ به قطر 4 سانتیمتر وجود داشته باشد. چنین هدفی برای تنظیم تفنگ در مسافت 100 متری کاملا مناسب است. زیرا شکل مربع خال سیاه به نگهداشتن صحیح تفنگ در حین تیراندازی کمک می کند و تیرانداز می تواند در مقایسه بعلاوه دوربین با اضلاع عمودی مربع خال سیاه از عمود بودن و انحراف نداشتن خط نشانه خود اطمینان حاصل کند و در عین حال دایره سفید رنگ وسط خال سیاه ، زمینه متضاد بسیار مناسبی است که تیرانداز می تواند بعلاوه دوربین را دقیقا در مرکز آن قرار داده و تیراندازی کند.
امتیاز دیگر این نوع هدف این است که از مرکز دایره سفید رنگ تا ضلع بالایی مربع سیاه رنگ 4 سانتیمتر بیش نیست و چون در تنظیم تفنگ در مسافت 100 متری ، در اکثریت قریب به اتفاق کالیبرها باید نقطه اصابت گلوله 4 سانت یا بیشتر بالاتر از خط نشانه باشد ، لذا گلوله ها در قسمت سفیدی بالای خال سیاه اصابت می کنند و تیرانداز با دوربین تفنگ خود ( اگر از 4 قوه به بالا باشد ) به راحتی می تواند محل اصابت گلوله را مشاهده کند و نیازی به جابجا شدن و استفاده از دوربین چشمی یا تلسکوپ ندارد.
راه و روش تنظیم تیر
برای تنظیم یک تفنگ یا تنظیم تیر روش های گوناگونی وجود دارد که همه این شیوه ها به منظور تسهیل کار و صرفه جویی در مصرف مهمات طراحی شده اند.
برای تجسم ساده کار ، فرض می کنیم که به تازگی یک تفنگ گلوله زنی در کالیبر مشهور و شناخته شده 270 وینچستر خریداری کرده اید ، وزن گلوله اکثر فشنگ های شما 130 گرین است ، تفنگ شما مجهز به دوربین متغیر ×7 – ×2 خوبی است و بالاخره شما با ارزیابی مهارت های فردی خود یعنی میزان مهارت در تیراندازی و تخمین مسافت های مختلف و کاربرد های متعارف تفنگتان ، تصمیم گرفته اید تفنگ خود را در مسافت 200 متری صفر کنید.
با نگاهی به یکی از جداول بالستیکی در می یابید که چنانچه تفنگ خود را در مسافت 200 متری صفر کنید ، گلوله 130 گرینی تفنگ شما ، در 100 متری حدود 5 سانتیمتر سرخواهد کرد و در مسافت 300 متری حدود 17 سانتیمتر افت خواهید داشت. بنابراین با تنظیم تفنگ در مسافت 200 متری ، چنانچه در تخمین مسافت و تیراندازی مهارت لازم را داشته باشید ، به راحتی می توانید تا مسافت 300 متری با اطمینان کافی به شکار تیراندازی کنید.
برای شروع ، ابتدا هدف را در محلی مناسب و امن ، جلوی یک خاک پشته ، رو به آفتاب قرار دهید. سپس از هدف تا مسافت 25 متری را با دقیق ترین روش ممکن ( استفاده از متر بلند یا به روش قدم کردن ) اندازه بگیرید و وسایل تیراندازی ، از قبیل تفنگ ، فشنگ ، زیر انداز ، تکیه گاه نرم و غیره را در آنجا بگذارید. انتخاب 25 متری برای شروع کار دو دلیل دارد :
دلیل اول ، ولو اینکه نصب دوربین به روی تفنگ ، توسط یک نفر تفنگ ساز یا فردی کاملا وارد صورت گرفته باشد ، از ثبات پایه و بست های دوربین اطمینان داشته باشید و دوربین با استفاده از دستگاه تنظیم داخل کارگاهی تنظیم شده باشد ، باز هم در عمل ممکن است دقیقا تنظیم نباشد و اگر تیراندازی را از مسافتی نسبتا دور ، مثلا 100 متری شروع کنید ، امکان دارد نخستین گلوله شما نه تنها به خال سیاه نخورد ، بلکه از تمام سطح هدف و قاب آن هم پرت تر بزند. در صورت بروز چنین حالتی چون شما نمی توانید محل اصابت گلوله را تشخیص بدهید ، امکان تنظیم تفنگ وجود ندارد و نتیجه آن مصرف بیهوده مهمات خواهد بود. لیکن در مسافت 25 متری ، احتمال بروز چنین حالتی بسیار بعید است و به احتمال بسیار قوی ، گلوله شما به هر حال به نقطه ای از کاغذ هدف یا سیبل اصابت می کند و شما می توانید تنظیم تفنگ را ادامه دهید.
دلیل دوم ، چنانچه در مبحث بالستیک گفته شد گلوله در خط سیر یا مسیر پرواز خود ، دو بار خط نشانه را قطع می کند ( یک بار نزدیک دهانه لوله و یک بار در مسافت صفر تفنگ ) تیرانداز می تواند مسافت اولین تقاطع مسیر گلوله و خط نشانه خود انتخاب کند. در تفنگ های هم کلاس و هم تراز 270 وینچستر ، مسافت 25 متری برای اولین تقاطع محور دوربین تفنگ و محور لوله آن 5/2 سانتیمتر باشد و اولین تقاطع گلوله و خط نشانه در مسافت 25 متری صورت پذیرد ، دومین تقاطع در مسافت های تقریبا 250 متری قرار خواهد داشت. بنابراین اگر تفنگ 270 خود را در مسافت 25 متری دقیقا صفر کنید ، بسته به اختلاف ارتفاع محور دوربین و لوله تفنگ ، وزن و شکل گلوله و طول لوله ، تفنگ شما در مسافت 200 تا 250 متری است. بنابراین پس از صفر کردن تفنگ در مسافت 25 متری ، صفر کردن دقیق آن در مسافت مطلوب 200 تا 250 متری کاری است که یا خود به خود انجام می شود و یا با انجام تصحیحاتی کوچک ، به راحتی و با صرف حداقل مهمات میسر است. در مورد تفنگ های گلوله زنی ضعیف تر مانند 57×8 ، 57×7 و 30/30 نیز قرار دادن اولین قاطع گلوله و خط نشانه در مسافت های 25 متری کاری است درست و معقول زیرا با توجه به افت بیشتر گلوله در این کالیبر ها ، لاجرم دومین تقاطع گلوله و خط نشانه در مسافت تقریبا 150 تا 180 متری قرار خواهد داشت و این مسافتی است معقول برای صفر کردن اینگونه تفنگ ها.
حال با این مقدمات و آگاهیها ، می توانید تنظیم تیر را عملا شروع كنید.
اگر مهارت شما در تیراندازی به حدی نیست كه بتوانید با استفاده از تكیه گاه ، در مسافت 25 متری گلوله های خود را در دایره ای به قطر یك سكه 2 ریالی بنشانید ، در تنظیم تیر از سری سه فشنگی استفاده كنید. بدین معنی كه ابتدا سه تیر به مركز هدف تیراندازی كنید. سپس به نزدیك هدف بروید. مركز دایره این سه تیر جمع را نسبت به مركز هدف دقیقا اندازه گیری كنید ، روی طبلك تنظیم در سمت و طبلك تنظیم در برد دوربین تصحیحات لازم را اعمال كنید ، به جای خود برگردید ، پس از چند دقیقه استراحت ، چاق كردن نفس و كسب آرامش كامل ، سه تیر دیگر به همان شكلی كه سه تیر قبلی را تیراندازی كرده بودید ، به مركز هدف نشانه روید و تیراندازی كنید.
اگر همه كارها به درستی انجام یافته باشد ، مركز سه تیر دوم شما باید بر مركز هدف منطبق باشد و تفنگ شما در 25 متری صفر شده باشد یعنی اولین تقاطع مسیر گلوله و خط نشانه در 25 متری قرار گرفته باشد. اگر تفنگ صفر نشده مجددا اصلاحات لازم را بكنید و تیراندازی را تكرار كنید و این مراحل را تا حصول اطمینان از صفر بودن تفنگ در این مسافت ، ادامه دهید.
چون تصمیم گرفته بودید تفنگتان را در مسافت 200 متری صفر كنید ، بنابراین تا مسافت 200 متری از هدف را اندازه گیری كنید و وسایل تیراندازی را به آنجا ببرید. پس از استقرار در موضع جدید ، چاق شدن نفس و كسب آرامش كامل ، با نشانه روی دقیق ، سه تیر به مركز هدف شلیك كنید.
اگر تنظیم تیر شما در مسافت 25 متری ، به درستی صورت گرفته باشد ، مركز اصابت این 3 تیر باید بر مركز هدف منطبق باشد یا اینكه كمتر از 5 سانتیمتر بالاتر از مركز هدف باشد.
چنان كه به دلایل شخصی ، حتما اصرار دارید كه تفنگتان را در مسافت 200 متری دقیقا صفر كنید یا چنان كه مركز اصابت این 3 تیر خیلی بالاتر از مركز هدف قرار دارد ، یا به راست یا چپ مركز هدف انحراف دارد ، می توانید اصلاحات لازم را روی دستگاه تنظیم در برد و سمت دوربین اعمال و تیراندازی را تا حصول اطمینان نتیجه دلخواه تكرار كنید.
لیكن چنانچه مركز اصابت گلوله ها از نظر سمت بر مركز هدف منطبق بود و تنها از نظر برد ، چند سانتیمتری در بالای هدف قرار داشت ، پیشنهاد من به شما شكارچی عزیز این است كه به دلایل زیر بهتر است كه تیراندازی را در همین جا متوقف كنید و تفنگ خود را كاملا تنظیم شده بدانید :
چند سانتیمتر بالا زدن تفنگ 270 شما در مسافت 200 متری برای شما در تیراندازی به شكار مشكلی ایجاد نخواهد كرد. در واقع تفنگ شما به جای مسافت 200 متری كه قبلا در نظر داشتید اینك تقریبا در مسافت 250 متری كه برای تفنگ شما مسافت صفر مناسب و معقولی است صفر شده و كافی است كه شما از این واقعیت مطلع باشید تا تیراندازی به مسافت های مختلف دچار اشكال نشوید.
نكته مهمتر اینكه تفنگ شما اینك در مسافت های 25 متری صفر شده و هر گاه از تنظیم خارج شود ، كافی است كه دوباره آن را در همین مسافت صفر كنید.
تیراندازی دقیق به هدفی واقع در مسافت 200 تا 250 متری به طوری كه قطر دایره سری ها پنج تیری « تیر جمع » هیچ گاه بیش از 10سانتیمتر نباشد كار آسانی نیست. بنابراین به آن دست از شكارچیانی كه در تیراندازی چنین مهارتی ندارند ، توصیه می شود كه پس از تنظیم تفنگ خود در مسافت 25 متری به جای مسافت 200 متری ، به مسافت 100 متری بروند و تنظیم تیر نهایی را در این مسافت انجام دهند.
لازم به یادآوری است كه گلوله 130 گرینی تفنگ 270 بایستی در این مسافت حداقل 4 سانتیمتر بالا بزند تا تفنگ در مسافت 200 متری صفر باشد.
برای اعمال تصحیحات لازم و انطباق مركز اصابت گلوله ها بر مركز هدف ، لازم است معنای واژه زاویه دقیقه و ارتباط آن را با چرخش هر دندانه طبلك های تنظیم برد و سمت دوربین بدانید. به زبان ساده ، زاویه دقیقه عبارت است از زاویه رؤیت مقطعی یك اینچی در مسافت یكصد یاردی. بنابراین چنانچه به طور مثال با استفاده از طبلك تنظیم برد ، محور دید دوربین تفنگ یا خط نشانه را به اندازه یك زاویه دقیقه بالا ببریم میزان جابجایی گلوله بعدی در مسافت 100 یاردی یك اینچ بالاتر از نقطه اصابت گلوله پیشین خواهد بود.
حال فرض كنیم كه دوربین تفنگ شما از نوعی باشد كه چرخش هر دندانه طبلك تنظیم در سمت و برد آن ، برابر با 2/1 زاویه دقیقه باشد و فرض می كنیم كه مركز اصابت گروه 3 تیری شما در مسافت 200 متری ، پانزده سانتیمتر به بالا و شش سانتیمتر به راست مركز هدف باشد.
برای انجام اصلاحات لازم و تنظیم تیر ، قبل از هر چیز لازم است كه بر نكات زیر واقف باشیم :
1- در دوربینی كه چرخش هر دندانه طبلك تنظیم آن ، برابر با 2/1 زاویه دقیقه است ، میزان جابجایی نقطه اصابت گلوله در مسافت صد یاردی ، نیم اینچ ، در 200 یاردی یك اینچ ، در پنجاه یاردی ، 4/1 اینچ و در 25 یاردی 8/1 اینچ خواهد بود.
2- به هنگام استفاده از اینگونه دوربین ها در مسافت های متریك ، بایستی میزان جابجایی گلوله را به جای هر اینچ ، 8/2 سانتیمتر در نظر بگیریم.
بنابراین در فرض بالا ، با رعایت نكات مندرج در بند های 1 و 2 برای تنظیم تفنگ خود ، بایستی طبلك تنظیم در برد را پنج دندانه به سمت پایین (-) و طبلك تنظیم در سمت را 2 دندانه به چپ (L) بچرخانید تا مركز اصابت گروه تیر بعدی شما بر مركز هدف منطبق گردد. در تنظیم تیر باید نهایت دقت را به عمل آورد. هر فشنگ را باید با چنان دقت و وسواسی تیراندازی كرد كه گویی پای مرگ و زندگی در میان است. تیراندازی بی دقت و بدون رعایت اصول صحیح ، نه تنها صفر كردن تفنگ را نا میسر می سازد ، بلكه از نظر اقتصادی و مصرف مهمات نیز بسیار پر هزینه است.
من با تیراندازی بر خورد داشته ام كه پس از تیراندازی ده ها فشنگ نیز نمی توانستند با مقدورات و ویژگی های تفنگ خود آشنا گردند و بالعكس بعضا تیراندازانی را دیده ام كه با تیراندازی معدودی فشنگ ، تفنگ خود را آن چنان به دقت تنظیم می كردند كه می توانستند تا مسافت 250 متری و شاید هم بیشتر ، به جای نشانه رفتن به تنگ بغل ، با اطمینان خاطر و بدون خطا ، به گردن شكار تیراندازی كنند و استخوان آن را در هم بشكنند.
تیراندازی با تفنگ كالیبر 64×7 با گلوله 2/10 گرمی از مسافت 50 ، 100 ، 150 ، 200 متری گروه تیر های 5 فشنگی تیراندازی شده است. تفنگ در 200 متری صفر شده است.
.gif "Khansariha (8)")
.gif "Khansariha (256)")